Door: W.K. Getreuer, Delft.
Inhoud: Inleiding - Indeling naar giftigheid - De gifslangenhoud(st)er - Wet gifslangen-terrarium - Conclusie - Literatuur.
INLEIDING
In verband met de problematiek rond het houden van gifslangen in het terrarium deed de heer J. van Hulst onlangs in het blad 'Politie Dierenbescherming" de aanbeveling het houden van gifslangen te verbieden middels een Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Volgens hem zijn de risico's, verbonden aan het houden van gifslangen, te groot, niet zo-zeer voor de directe omgeving, als wel voor de terrariumbouder zelf.
Momenteel is het houden van gifslangen in een aantal Nederlandse gemeenten niet toegestaan zonder schriftelijke goedkeuring van B & W. In de overige gemeenten zijn nu geen beperkende bepalingen bekend betreffende het houden van gifslangen. Dat aan het houden van gifslangen risico's verbonden zijn, zal een ieder duidelijk zijn maar of deze risico's onaanvaardbaar groot zijn lijkt mij discutabel; vandaar deze pennenvrucht.
INDELING NAAR GIFTIGHEID
Voor alle duidelijkheid is het misschien goed hier eerst een kwalificatie te geven van de in dit artikeltje ter sprake gebrachte niet-giftige, zwak-giftige en giftige slangen. Onder niet-giftige slangen moeten we verstaan alle soorten slangen die het zogenaamde AGLYFE gebit bezitten, dat wil zeggen een gebit zonder giftanden.
Zwak-giftige slangen zijn, op een enkele uitzondering na, alle zogenaamde OPISTHOGLYFE slangen en enkele nader te specificeren slangen met het zogenaamde SOLENOGLYFE gebit. Bijvoorbeeld Trimeresurus, Causus (en eventueel andere genera of soorten).
Onder giftige slangen verstaan we die soorten slangen, waarvan bekend is of aangenomen mag worden, dat hun beet tot ernstige gevolgen bij mensen kan leiden. In principe vallen hier alle soorten PROTEROGLYFE en de meeste SOLENOGLYFE slangen onder.
DE GIFSLANGENHOUD(ST)ER
In de toekomst zal wellicht op gemeentelijk niveau (middels een A.P.V.) of zelfs door een landelijke wettelijke maatregel het houden van gifslangen aan regels gebonden kunnen gaan worden.
Van de houd(st)er (in spe) van gifslangen mag verwacht worden dat deze over een behoorlijke dosis kennis en praktische ervaring beschikt met betrekking tot de verzorging van slangen.
Ik zelf zou graag als aanbeveling willen zien dat het houden van gifslangen alleen toegestaan wordt aan reptielenliefhebbers die tenminste 5 jaar praktische ervaring hebben in de verzorging van niet-giftige slangen. Na deze periode van 5 jaar kan het deze slangenliefhebber (eventueel middels een vergunningenstelsel) toegestaan worden slangensoorten te houden die vallen onder de categorie zwak-giftige slangen. Na vervolgens tenminste 3 jaar de zogenaamde zwak-giftige slangen met goed gevolg in gevangenschap gehouden te hebben, kan eventueel overgegaan worden tot het houden van onverschillig wat voor soorten gifslangen. Waarom zulke vrij lange periodes van praktische ervaring, eer aan het houden van giftige slangen begonnen mag worden? De praktijk beeft helaas geleerd dat veel beginnende slangenbouders vaak meer gedreven worden door een soort sensatie zin dan door liefde voor het reptiel. Juist deze "liefhebbers" schaffen zich veelal een slang aan als een soort statussymbool en brengen daarmee hun omgeving en zichzelf in gevaar. Zij zijn het ook die vaak zeer snel teleurgesteld zijn in hun nieuwe hobby omdat slangen over het algemeen maar weinig enerverende dieren zijn.
HET GIFSLANGENTERRARIUM
Eerste vereisten zijn dat het gifslangenterrarium ontsnappingsvrij en voor onbevoegden ontoegankelijk is. Een deugdelijk slot moet dit mogelijk maken. De materialen waaruit het terrarium opgebouwd is moeten breukvast en vervormingsvast zijn. Terraria gemaakt van normaal vensterglas zijn mijns inziens niet geschikt voor het herbergen van giftige dieren omdat de kans op glasbreuk te groot is. Staalglas (gehard glas) of lexaan zijn meer geëigend voor dit doel. Bij de bouw van een gifslangenterrarium moeten we uitgaan van een simpel maar doeltreffend systeem. Terraria met allerlei voederluikjes, watergeefluikjes etc. zijn door de veelheid aan meer of minder ingenieuze constructies ter voorkoming van ontsnapping juist door de veelheid aan sloten en dergelijke, eerder onpraktisch dan praktisch in het gebruik. Immers wordt bij het afsluiten van het terrarium gauw een luikje over het hoofd gezien, waardoor de slang juist kan ontsnappen. Mijn voorkeur gaat uit naar een terrarium dat door slechts een slot volledig afgesloten wordt. Een schuine voorruit die noch naar links noch naar rechts verschoven kan worden, geeft de zekerheid dat het terrarium nooit op een kier kan blijven staan. Omdat de ruit schuin naar achteren valt sluit deze mede door zijn eigen gewicht, het terrarium in een keer volledig af. Een afsluitbaar nachthok is eveneens aan te bevelen; een vogelbroedhokje of iets dergelijks voldoet prima in de praktijk. Bij het ontwerpen van een dergelijk terrarium dient men goed in ogenschouw te nemen dat veel soorten gifslangen eierlevendbarend (ovovivipaar) zijn en dat de jongen soms akelig klein geboren worden, zodat ook voor dit kleine grut het terrarium ontsnappingsvrij moet zijn. Met name schuiframen kunnen problemen geven omdat de ruimte tussen de twee ruiten voor sommige slangensoorten groot genoeg is om daarlangs te ontsnappen. Wellicht is het niet overbodig om er op te wijzen dat de broedstoof waarin eieren van gifslangen uitgebroed worden) eveneens goed gesloten dient te zijn. Niet alleen moet er aandacht aan de constructie van het terrarium geschonken worden, maar ook aan de omgeving waar men het terrarium opstelt. Een gifslangenterrarium plaatsen in een kinderkamer op een gammel tafeltje is natuurlijk vragen om problemen. Tenslotte hoort eveneens tot de verantwoordelijkheid van de gifslangenbouder het in huis hebben van sera en andere medische hulpmiddelen als stuwbanden, een scalpel en dergelijke Daarbij behorende uitgebreide (Nederlandstalige) gebruiksaanwijzingen, die duidelijk maken wat men moet doen bij een gifslangenbeet, zijn zeer noodzakelijk.
CONCLUSIE
Het is volgens mij mogelijk gifslangen in gevangenschap op verantwoorde wijze te houden, mits men de risico's, verbonden aan het houden van gifslangen, onderkent en daar ook naar handelt.
Het lijkt mij tot de verantwoordelijkheid van de terrariumverenigingen te horen dat zij hun leden adviseren zich bij het houden van giftige slangen te gedragen volgens (nader te bepalen) speciale afspraken, dit om de risico die verbonden zijn aan het houden van giftige slangen binnen aanvaardbare grenzen te houden.
Net het bovenstaande hoop ik een richtlijn te hebben gegeven voor het bepalen van de voorwaarden waaraan voldaan moet worden om giftige slangen op verantwoorde wijze in gevangenschap te houden.
LITERATUUR
Hulst, Jan van, 1982. Handel in gifslangen sterk toegenomen. Politie Dierenbescherming, Vol. 57 (6): 183-184.
| |
